از زمان های بسیار قدیم مبحث سرویس و نگهداری تاسیسات تهویه گرم و سرد ساختمان ها حائز اهمیت بوده و بشر همواره کوشیده است که در فصول سرد خود را گرم نگهداشته و در اماکن گرم خود را خنک نماید.
خوشبختانه انسان یکی از جاندارانی است که میتواند با تغییرات وسیعی از درجه حرارت هوا که در مناطق مختلف کره زمین بوجود می آید بمدت نامحدودی زندگی کند. انسان توانسته است در درجات حرارت 100- درجه فارنهایت در مناطق غیرمسکونی شمال ، و در حدود 140 درجه فارنهایت در کویرها و مناطق گرمسیر زندگی نماید در صورتیکه برای سایر جانوران ، این دامنه تغییرات درجه هوا بسیار محدود میباشد .
با اینکه درجه حرارت بدن انسان میبایستی در یک حد معینی ثابت بماند ، ولی انسان نه تنها دامنه وسیع تغییرات درجه حرارت محیط را تحمل مینماید قادر است از یک نهایت سرد به یک نهایت گرم دیگر مسافرت نماید . دلایل زیادی برای حالت فوق وجود دارد ولی مهمترین آنها اینست که انسان دارای قابلیت تطابق با محیط خود را داشته و توانایی ابتکار و سازندگی را نیز دارد . مثلاً وقتی هوا سرد است لباس بیشتری میپوشد و منبع حرارتی دیگری را پیدا میکند .
بنا به تحقیقات سناکنترل ، انسان نخستین آتش را کشف کرد و از آن برای گرم نگهداشتن خودش استفاده کرد . انسانهای باستان ، چندین سیستم حرارتی را بوجود آوردند که ممکنست بعضی از آنها هنوز هم مورد استفاده باشند . رومیان قدیم یک سیستم حرارتی تشعشعی از کف ساختمان را که با جریان آبگرم کار میکرد ابداع کردند که هنوز هم در بعضی جاها از این روش استفاده میشود .
چینی های قدیم از گاز طبیعی برای تولید گرما و مصارف دیگر استفاده میکردند ونوشته اند که وقتی آنها گاز را در حال بیرون آمدن از زمین مییافتند بلافاصله در آن محل آتشکده ای بنا مینهادند .
با گذشت سالیان زیاد ، روش های استفاده از آتش نیز تکمیل تر شد تا امروز ، که عموماً از آن برای تأمین زندگی و آسایش در آب و هوای سرد استفاده میشود .
بعضی از انواع بخاریها و کوره های هوای گرم که قادر به مصرف انواع مختلف سوختهای شناخته شده میباشند تقریباً در اکثر کشورهای جهان مورد استفاده هستند .
مسئله خنک نگهداشتن انسان در گرمای تابستان و یا در مناطق گرمسیر ، مشکل کاملاً متفاوتی بود . در بعضی از مناطق گرمسیر ، نپوشیدن لباس بیشتر یک مسئله عمومی است ولی این کار در کشورهای متمدن با محدودیت هائی مواجه میباشد .
قرنها است که اعراب جهت کاهش اثر حرارت خورشید بدنهای خود را با لباسهای گشاد و بلند و سفید می پوشانند . مصریها اطراف منازل خود را در هنگام عصر آب پاشی میکردند تا هوای خشک شب این رطوبت را تبخیر نموده و محیط خانه را خنک نماید .
رومیان قدیم از کوههای دوردست یخ و برف می آوردند و از آن برای شستشو و خنک نگهداشتن مواد غذائی استفاده مینمودند . بشر همچنین کشف کرد که جا به جائی هوا دارای اثر خنک کنندگی مؤثری میباشد لذا بردگان را وا میداشتند که با تکان دادن بادبزنهای بزرگ ، هوا را جا بجا کرده و صاحبان خود را از دست گرمای زیاد رهائی بخشند . بدینطریق کم کم بادبزنهای کوچک دستی ساخته شد و مردان و زنان اسپانیائی ، چینی و زاپنی از نخستین مردمانی بودند که از آن استفاده میکردند ، بادبزنهای بزرگ دستی نیز بزودی در هندوستان ، عربستان ، آفریقا و سایر مناطق گرمسیر ، متداول و در تاریخ زندگی بشر وارد شد .
لئونارد داوینچی نیز از نبوغ خود استفاده کرده و دستگاهی ساخته بود که شبهای تابستان هوای سرد موجود در سطح رودخانه را کشیده و آنرا به اطاق خواب خود هدایت میکرد . می بینیم بشر از دیر زمانی است که برای تهیه شرایط راحتی و آسایش در محیط زندگی و کار تلاش میکرده و تنها در قرن اخیر است که موفقیت های محسوس کسب کرده است .
استفاده مستقیم از آتش و بخاریهای اولیه ، روشهای مطلوبی برای ایجاد گرما و تأمین آسایش نبودند ولی در عین حال مقدمه ای برای تأسیس سیستمهای حرارتی و تهویه مطبوعی بودند که امروزه از آنها استفاده میشود .
اصولاً صنعت گرمایش و تهویه مطبوع برای ایجاد راحتی و آسایش انسان بوجود آمده تا در سایه آن بتوان فعالیتهای مختلف زندگی را در یک محیط مطلوب و با راندمان زیاد انجام داد .
طبق آمار موجود فروش دستگاههای مختلف تهویه مطبوع در سال 1970 معادل 61/2 میلیون بوده که این رقم در سال 1985 به 7 میلیون خواهد رسید که تقریباً سالیانه رشدی معادل 15% را دارا میباشد در کنار این رشد زیاد ، بهمان نسبت مشکلات زیادی نیز پیش خواهد آمد که این مشکل کمبود متخصص کافی برای سرویس و نگهداری این دستگاه ها میباشد .
سازمانهای صنعتی که پیشرو صنایع تهویه مطبوع و تأسیسات حرارتی هستند بایستی این مشکل سرویس را کاملاً احساس کرده و بموازات ساخت این دستگاههای تاسیسات تهویه گرم دقت ، پول و انرژی بیشتری را جهت رسیدگی به بحران فعلی سرویس و مشکلات آینده آن بکار برده و با ارائه یک برنامه تربیتی در مقیاس وسیع ، و یک برنامه آموزشی قوی ، اقدام به تربیت افراد متخصص در این رشته بنمایند . سازمان لنوکس LENNOX بعنوان یک پیشرو در صنایع تهویه مطبوع ، اولین قدم را برداشته و اقدام به تهیه برنامه و مقالاتی نموده است که قسمتی از آنها مطالب این مقاله را تشکیل میدهد .
